Geef een hond de vrijheid om te kiezen
Van alle “commando’s”, of zoals ik ze liever noem: aanwijzingen (al naar gelang het beoogde doel), is er ééntje waar ik door de jaren heen verreweg het meest plezier aan heb beleefd. En ik weet zeker dat mijn honden dat volmondig zouden beamen.
Het is de simpele vraag:
“Waar heb jij zin in?”
Met deze vraag heb ik m’n honden een stuk autonomie gegeven. De vrijheid om op een bepaald moment hun eigen keuzes te maken. Om te kunnen gaan & staan waar ze willen. En mij te laten zien wat er in dat koppie omgaat.
Als antwoord erop hebben mijn honden me in de loop van de jaren op de meest onverwachte momenten, op de meest onverwachte plekken gebracht.
Zo kwam ik nog eens ergens
Ik ben naar de hei geleid en naar de snackbar, waar nog wel eens een rauwe frikandel valt te halen. Naar de dierenwinkel & naar het park.
Naar de school van m’n zoontje & naar huizen van bevriende honden. Naar het dorpscentrum & naar de auto. En naar de vijver, een paar straten verderop, om te zwemmen.
Ik ben in portieken geweest van flats, waar ik niks te zoeken had, maar hij wel. In winkels, waar ik nog nooit geweest was. En ik heb stukken van m’n eigen wijk ontdekt, waar ik zonder m’n honden nooit zou zijn gekomen.
Talloze keren ben ik straten overgestoken (en weer terug…), omdat aan de overkant een heerlijk geurtje hing. En zonder enige medische reden bij onze dierenarts langs geweest – wat overigens een takke-eind lopen is vanaf huis – alleen om daar een koekje te halen.
En het bracht me nòg iets
De vraag “waar heb jij zin in?”, heeft mij óók het besef gebracht dat onze honden, net als wij mensen, gewoon zin kunnen hebben in iets heel specifieks. En dat dit vaak héél iets anders is dan wat wij voor ze in gedachten hebben…!
Door de vraag te stellen, geef je je hond de ruimte om aan die spontane impulsen gehoor te geven.
En dit draagt bij tot een algeheel gevoel van een voldane tevredenheid & ontspanning.
En doordat hij gaandeweg z’n grenzen in zijn eigen tempo steeds een beetje kan verleggen, en hij al doende aan steeds meer verschillende ervaringen wordt blootgesteld, zal z’n zelfvertrouwen op een heel natuurlijke manier groeien.
Kers op de taart
En als dit alles nog niet genoeg is…: deze manier van communiceren zorgt voor een compleet nieuwe dimensie in de vriendschap met je hond.
Je leert hem op een andere manier kennen – en hij jou. Jullie relatie zal er gelijkwaardiger door worden. (Overigens zonder dat jullie “gelijken” worden.)
Om kort te gaan: het zorgt voor een unieke verrijking en verdieping van jullie vriendschap.
Al met al voldoende reden om hier eens mee aan de gang te gaan, zou ik zeggen…! Nietwaar?
Hoe pak je dit aan?
Allereerst: de ervaring leert dat de communicatie het lekkerst verloopt aan een lange (rol-)lijn, van minimaal 8 meter. Of als je hond los loopt, natuurlijk.
De 1ste fase
Het begint allemaal met alert zijn op wat je hond tijdens je wandelingen vertelt.
Staat hij ergens even stil, met z’n neus in een specifieke richting? Dan is de kans groot dat hij iets geroken of gezien heeft.
Op dat moment stel je die magische vraag “waar heb je zin in?”. En tegelijkertijd beweeg je je in de richting van zijn focus.
Loop hierbij niet verder dan hooguit een meter van hem vandaan. Je wilt voorkomen dat hij jou, uit macht der gewoonte, volgt.
Het initiatief moet van hèm komen
Houd de hele tijd, vanuit een afwachtende houding, contact met je hond. Kijk naar wat hij zegt.
Twijfelt-ie? Dan herhaal je nog eens je vraag & wacht (hooguit) 4 of 5 seconden.
Geen reactie of is hij gewoon z’n interesse in het geurtje kwijt – en kijkt hij bijvoorbeeld weer wat om zich heen? Dan vervolg je gewoon weer je oorspronkelijke route. Tot zich een volgende situatie voordoet.
Kijk en leer
Zeker in het begin, als hij nog niet helemaal vertrouwd is met deze manier van communiceren, kan het zijn dat er helemaal niets gebeurt. Gewoon omdat je hond de bedoeling nog niet begrijpt. Of dat jij nog niet begrijpt wat hij antwoordt.
Blijf vooral proberen. Want vroeg of laat komt er een moment, dat jouw hond gebruik maakt van de ruimte die jij ‘m biedt.
Complimenteer hem op rustige toon & volg hem vervolgens naar daar, waar hij je heen leidt.
Niet doen
Beloon niét met iets lekkers, want daarmee haal je zijn focus bij z’n “doel” vandaan; terwijl het daar juist om draait.
Hetzelfde geldt voor teveel enthousiasme in je complimenten. Dit zal z’n aandacht op jou richten & dat is ook niet wat je wilt in deze situatie.
Wel doen
Als je hond bijvoorbeeld iets lekkers geroken had, waardoor hij wilde oversteken, geef hem dan ook àlle gelegenheid om uitgebreid op die plek te snuffelen & z’n ding te doen.
Doe je dat niet, dan had je net zo goed niks kunnen vragen…!
De 2e fase
Als je hond & jij dit basisprincipe eenmaal onder de knie hebben (en dat kan heel snel gaan…!), dan is het tijd voor de volgende fase.
Loslaten geijkte route
Deze fase is de meest bepalende: het bepaalt de routes die jullie lopen. Dit is wat jouw hond in staat stelt om heel andere keuzes te maken, dan alleen aan een plasje ruiken aan de overkant van de straat. Dit maakt dat hij een doel op afstand kan kiezen, met alle perspectieven die dat biedt!
In de praktijk
Ook hier zijn de handelingen feitelijk heel eenvoudig.
Zodra jullie een zijstraat of een kruispunt naderen houd je je pas in & stelt wederom de vraag: “waar heb je zin in?”.
Heel goed mogelijk, dat je hond in eerste instantie nog niet begrijpt wat je bedoelt. Dit is nieuw voor ‘m.
Herhaal de vraag 1 of 2 keer op kalme toon & straal met je lichaamstaal een ontvankelijke, afwachtende houding uit.
Wees alert: het kan heel goed zijn, dat je hond communiceert door heel even in een bepaald richting te kijken. Zie die (soms subtiele) signalen en reageer hierop door in die richting te stappen.
Loopt hij met je mee of voor je uit, dan volg je die richting.
Blijft hij staan?
Dan stap je naar hem terug & stelt de vraag opnieuw.
Na een paar seconden nog steeds geen reactie?
Dan kies jij de route en leidt hem met je mee.
Niet doen
Niet eindeloos blijven vragen.
Als jij eenmaal de beslissing hebt genomen om door te lopen, blijf je dan voor dat moment niet afvragen of je hond zich misschien bedenkt.
Nodig hem gewoon vrolijk uit om mee te lopen en vervolg je weg.
Wat je wilt communiceren is: “lieverd, ik heb het je net gevraagd, nu lopen we weer gewoon lekker door”. Dit is niet langer een vraag, maar gewoon een huishoudelijke mededeling.
Bij elke hoek van elke straat herhaal je dit ritueel.
En als je dit doet, dan zal je al snel zien dat je hond prima doorkrijgt wat de bedoeling is…!
Wel doen
Cruciaal in dit hele verhaal is, dat je bereid bent om je hond op dat moment te volgen naar waar hij je heen leidt. Zeg in principe “ja”. Tenzij er een goede reden is om dat niet te doen.
Zeg “ja” & laat je verrassen…!
De 3e fase
Fine tuning
Uiteraard is het niet altijd mogelijk, om in alle wensen van je hond mee te gaan. Soms is er gewoon geen tijd of staat je hoofd of je lijf er niet naar. Dat kan natuurlijk.
Hij wil dit & jij wil dat
Gelukkig bestaat er dan zoiets als “onderling overleg”.
En feitelijk komt dat neer op de afweging: wiens wensen wegen op dat moment het zwaarst…?
Wij mensen zijn (onbewust) maar al te gauw geneigd, om te beslissen wat voor ons het makkelijkst is. Of vanuit een dagelijkse routine. Terwijl het heel vaak nauwelijk of geen extra moeite kost, om (op z’n minst ten dele) te doen waar onze hond zin in heeft.
Aan de andere kant: soms kan dat gewoon even niet. Zijn er andere prioriteiten, die voorrang hebben.
Als je hond eenmaal in de gaten heeft, dat hij tijdens wandelingen duidelijk kan maken wat hij wil, dan zal hij steeds vaker “ideetjes in de groep willen gooien”. En zo zullen er regelmatig situaties ontstaan, waarbij jullie wensen botsen.
Allebei wat
Geef in dat geval aan dat je ziet wat hij zegt en neem vervolgens – als daar op zich ruimte voor is – heel even een paar seconden om een bewuste afweging te maken.
Door zich standvastig op te stellen – of juist niet – kan hij nog een keer aangeven hoe graag hij dit wil.
En vervolgens neem jij je beslissing.
Zoals vaak het geval is in vriendschappen, zal je meestal wel een concessie kunnen vinden, waar jullie allebei mee kunnen leven. (“Okay, dan nemen we dit straatje, maar aan het eind gaan we niét links, maar rechts.”)
Maar op andere momenten is moeder’s of vader’s wil gewoon even wet.
Dan beslis jij, zonder overleg of discussie.
Zo simpel is het ook weer…!
En dat maakt ook niet uit. Want op andere momenten krijgt je hond weer z’n zin.
Waar het om gaat
De clou is, dat onze honden op dagelijkse basis de gelegenheid krijgen om regelmatig te doen wat in ze opkomt.
Zonder de beperking van onze inmenging daarin.
Dàt is de kern van wat je wilt bereiken.
Zoals met veel in het leven geldt: oefening baart kunst. Dat geldt voor jou, maar ook voor je hond.
Dus hoe frequenter je dit met hem oefent tijdens jullie wandelingen, des te sneller je er samen “the hang of it” van zal krijgen…!
Niet doen
De vraag stellen, maar niets met het antwoord (willen) doen.
Wel doen
Wees consequent: als jij je hond vraagt wat hij wil, doe dan ook zoveel mogelijk wat hij aangeeft. Stel anders gewoon de vraag niet.
En als je hond jou spontaan wat vraagt, bevestig dan even zijn boodschap, en maak bewust de keuze of en in hoeverre je hierin mee wilt gaan.
Kies je er op dat moment voor, om niet op zijn verzoek in te gaan, vervolg dan vriendelijk maar kordaat de weg die jij in gedachten had.
Als je dit met meerdere honden doet, dan is het vooral een kwestie van alert zijn op wèlke hond wàt aangeeft. Het is niet erg waarschijnlijk, dat alle honden op precies hetzelfde moment iets anders willen….
Uiteraard is het makkelijker – zeker tijdens het proces van aanleren! – om je op één hond tegelijk te hoeven richten. Meerdere honden zullen zondermeer een beroep doen op jouw focus & vaardigheden.
Bovendien zal je erop moeten letten, dan een meegaande, inschikkelijke hond niet in z’n keuzes wordt ondergesneeuwd, door een meer aanwezige roedelgenoot.
Maar als je dit in je achterhoofd houdt, dan is er nog steeds de mogelijkheid om je honden meer mogelijkheid tot kiezen te geven…!
Tot slot
De sceptici onder jullie, die bang zijn dat je met deze keuzevrijheid ongewenst gedrag in de hand werkt, kan ik geruststellen. In de ruim 20 jaar dat ik dit toepas, is daar nog nooit één moment sprake van geweest. (Integendeel.)
Wie heeft het laatste woord?
Puntje bij paaltje ben ìk in alle situaties nog steeds degene, die uiteindelijk de beslissingen neemt.
Ik ben degene die situaties inschat & die op grond daarvan besluit of we iets wel of niet gaan doen.
(En ik laat me ook heel beslist niét door m’n honden ergens heen sleuren, omdat zij ergens iets geroken of gezien hebben.)
Maar…
Door m’n hond een zekere mate van zelfbeschikking te geven, doe ik recht aan wie hij is. Geef ik hem een stuk vrijheid. En respect.
En daarmee draag ik bij aan de kwaliteit van zijn leven.
En dat is waar het om gaat.
Als extra pay off wordt onze onderlinge band verdiept en verrijkt, die op een andere manier nauwelijks mogelijk is!
Dat plezier gun ik iedere hondenliefhebber en (vooral ook) èlke hond.
En dat is de reden waarom ik deze blog heb geschreven… .
Sukses & geniet van elkaar!
En houd me op de hoogte van jullie ervaringen…!
