Straffen versus corrigeren
In deze “O, doe je dat zo?!” gaan we het hebben over een delicaat, bijna controversieel onderwerp: het corrigeren van ongewenst hondengedrag.
De meningen verschillen
Het lijkt wonderlijk dat sommige kynologische stromingen zich zo krachtig afzetten tegen het geven van correcties.
Uiteindelijk is het onderling aangeven van eigen grenzen & het corrigeren van ongepast gedrag een heel normaal verschijnsel in de sociale omgang, dat bij werkelijk àlle diersoorten is terug te vinden.
Net als bij ons mensen.
En honden doen het zelf onderling ook.
Dus wat is dan precies het probleem…?
Wat de één vindt
Het probleem is dat we “corrigeren” zien als synoniem voor “straffen”.
Alsof het twee woorden zijn voor hetzelfde fenomeen. Terwijl feitelijk het tegenovergestelde het geval is…
Als je er vanuit zou gaan, dat deze 2 woorden inderdaad hetzelfde betekenen, dan is het ineens niet zo raar meer, dat kynologische organisaties en gedragsdeskundigen zo fel gekant zijn tegen het “corrigeren” van ongewenst gedrag.
Want daarmee zouden ze impliciet suggereren, dat je je hond zou moeten straffen.
Wat natuurlijk absoluut niét het geval is!
En vandaar hun credo: “negatief gedrag negeren; positief gedrag belonen”. Uit voorzorg, om hond-onvriendelijke situaties te voorkomen.
Wat de ander vindt
Er is echter ook een grote groep gedragsdeskundigen, die van mening is dat het corrigeren van ongewenst gedrag een normaal sociaal fenomeen is, waarmee de broodnodige grenzen van toelaatbaar gedrag worden aangegeven.
Want hoe leer je een hond wat wel & niet mag, en hoe hij met nieuwe situaties om kan gaan, als je geen grenzen mag stellen…?
Wie heeft er nou gelijk…?
Corrigeren en straffen:
2 uitersten van hetzelfde spectrum
Straffen
“Straffen” is het met terugwerkende kracht opleggen van een onplezierige sanctie (de overtreding is uiteindelijk al begaan). Als reactie op ongewenst gedrag.
En straf wordt over het algemeen gevoed door negatieve emoties als irritatie, frustratie, schrik, paniek of boosheid. Waardoor ons optreden al snel intimiderend/bedreigend en in veel gevallen onbegrijpelijk wordt, in de beleving van onze hond.
Straffen is reageren vanuit onmacht
Overbodig te zeggen, dat dit niet bevordelijk is voor de onderlinge vertrouwensband & daarmee onze vriendschap. Zeker als dit op vrij regelmatige basis plaatsvindt.
Zwart-wit gesteld: straf is bijna per definitie negatief. En kan daardoor – naar mijn bescheiden mening – nooit iets positiefs tot stand brengen.
Corrigeren
Allereerst: wat versta ik er zelf onder? (Om misverstanden te voorkomen.)
Voor mij is corrigeren in de allereerste plaats communiceren.
In mijn beleving (zoals ik het zelf in de praktijk gebruik) is corrigeren: door middel van onderlinge communicatie met m’n hond ongewenste situaties voorkomen.
Corrigeren is begeleiden
vanuit wederzijds respect, begrip & vertrouwen
Door m’n hond mentaal “bij het handje” te nemen & hem op vriendschappelijke maar kordate manier precies die begeleiding te geven, die hij op dat moment even van me nodig heeft.
Hierbij let ik voortdurend op wat hij me duidelijk maakt. En ik respecteer zijn persoonlijke grenzen zoveel mogelijk.
Omgekeerd vraag ik precies datzelfde van hem. Ik wil dat hij ook op mij let & op wat ik naar hèm communiceer en dat hij mijn grenzen respecteert.
En als ik iets aan hem duidelijk maak, en ik weet dat hij me begrepen heeft, dan wil ik ook graag dat hij er gehoor aan geeft.
Als het goed is, ontstaat er zo een “dans”, waarbij ik leid en hij volgt. Zonder dat de één de ander overheerst (!) en waarbij beide partijen tevreden zijn.
Zoals je ziet kan er een wereld van verschil zitten tussen straffen en corrigeren…!
Waarom straffen we?
Laten we eerlijk zijn…: straffen is vaak niets anders dan het afreageren van onze eigen onmacht.
Straf vindt ook pas achteraf plaats, nadat de overtreding is begaan. En eigenlijk is het dus altijd mosterd na de maaltijd.
Bovendien begrijpt onze hond vaak totaal niet wat er gebeurt en leert hij er zelden wat van.
Erger nog: het creëert verwarring, in plaats van de rust & duidelijkheid, die we juist willen bereiken!
We straffen als reactie op een situatie, waarin we niet in staat zijn geweest, om die op een doortastende manier op te lossen. Om wàt voor reden dan ook.
Want als we daar wèl in geslaagd waren, was er geen reden meer om achteraf te straffen.
Mee eens?
Anders gesteld: als wij in staat zijn om situaties te voorkomen of op te lossen, dan is feitelijk elke reden tot straffen verdwenen.
Nietwaar?
Corrigeren maakt straffen onzinnig & overbodig
Intentie achter de correctie
“Corrigeren” – zoals ik het bedoel & gebruik – is het op kalme, vriendschappelijke maar assertieve wijze bijsturen van gedrag. Het aangeven van (mijn eigen) grenzen, in een zo vroeg mogelijk stadium.
Niet dwingend of intimiderend. Maar ontspannen, overtuigend en standvastig in mijn intenties.
Maar ik wil vooral ook handelen vanuit het oprechte, diep gewortelde verlangen om (wederzijds!) met m’n hond te communiceren. Elkaar te begrijpen.
Ik wil weten, dat hij weet, dat ik weet, dat hij weet. Ik wil een verstandhouding. Juìst ook in die situaties waarin alles draait om vertrouwen en het aangeven èn naleven van regels & grenzen…!
Doel van de correctie
Het doel van een correctie is altijd het stoppen van een impuls, voordat deze heeft kunnen zorgen voor een hoog opgelopen opwinding. Zodat je potentieel ongewenst gedrag kan stoppen, nog voordat het de kans heeft gekregen om door te zetten.
Of – second best – gedrag af te remmen, om te voorkomen dat het (verder) escaleert.
Door op deze manier “sturend” met hem te communiceren, probeer ik mijn hond zo ontspannen mogelijk door spannende of opwindende uitdagingen te begeleiden. Op een manier die voor ons allebei zo prettig mogelijk is en, door de intensieve interactie van zo’n moment, onze onderlinge band versterkt.
Resultaat
Door de impuls tot ongewenst gedrag tijdig te herkennen en te stoppen, voorkom je dat de opwinding de overhand kan krijgen & je hond daardoor zijn aandrang niet langer kan beheersen.
Door op het juiste moment, op de juiste manier, vanuit de juiste gemoedstoestand en met de juiste overtuigingskracht op een situatie te reageren, kan elke vorm van ongewenst gedrag op een positieve manier in de kiem worden gesmoord.
Belangrijk om te weten:
Komt het gedrag van je hond voort uit onzekerheid of zelfs angst, dan is (in bepaalde situaties) een héél andere aanpak noodzakelijk!
Hoe communiceer je een correctie?
Hoe je een correctie geeft, is volledig afhankelijk van de situatie (en van de hond). En het is dan ook onmogelijk, om dit in een paar zinnetjes te schetsen.
Dit onderwerp komt echter in veel van mijn blogs ter sprake, toegelicht in meer specifieke settings. Een goede reden dus, om oude afleveringen van “O, doe je dat zo?!” er nog eens op na te slaan…! 😉
Weet wat je wilt van je hond
Maar waar het om gaat, is dat jij precies weet welk gedrag je graag van je hond zou zien. Dáár ligt de focus. (En dus niet op wat je niét wilt…!)
En vervolgens rem je alle impulsen bij hem, die niet overeenkomen met wat jij in gedachten hebt, af. Heel vriendelijk en rustig, maar onwankelbaar consequent & in een zo vroeg mogelijk stadium.
Je communiceert hierbij vooral non verbaal.
Met je lichaamstaal; de energie die je uitstraalt.
Door middel van oogcontact.
Met corrigerende geluidjes of enkele woorden & de intonatie van je stem.
Met een knip met je vingers of een klapje in je handen (zonder hem hierbij aan het schrikken te maken; het is puur bedoeld om jouw intentie te onderstrepen!).
Of, aangelijnd, zo nodig met een kort rukje aan de riem; alsof je iemand aan z’n T-shirt trekt omdat je zijn aandacht wil.
Wees je bewust van je eigen inbreng
Maar het allerbelangrijkste: neem de volle verantwoordelijkheid voor jouw eigen bijdrage in een situatie…!
Zorg ervoor dat je situaties vooraf goed inschat en handel naar je inzichten en/of intuïtie. Jij zal je hond moeten begeleiden, om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen.
En je zal je er bewust van moeten worden, zijn & blijven, dat je hond zich spiegelt aan jouw gemoedstoestand. Als jij gefrustreerd raakt, in de stress schiet of kwaad wordt, dan zal je alleen maar bijdragen aan de opwinding van je hond en daarmee aan zijn “lastige” gedrag.
Word dus geen deel van het probleem, maar draag bij tot de oplossing!
Tot slot
Er is op zich helemaal niks mis met het aangeven van jouw eigen grenzen en het naleven van elementaire gedragsregels. Dit is een volstrekt normaal fenomeen bij iedere diersoort; inclusief wijzelf.
Het is een heel natuurlijke – in de meest letterlijke zin van het woord – manier om een hond (of een kind) te leren wat wèl mag & wat niet.
Bovendien versterkt de interactie de band tussen jou en je hond. Het draagt bij tot jullie verstandhouding.
Waar echter heel veel mis mee kan zijn, is de manier waarop een correctie wordt gegeven. Want een gebrekkig gegeven correctie kan verdacht veel overeenkomsten hebben met “straffen”!
En daarmee is de huiver bij veel kynologische experts volledig voorstelbaar…
Sukses & geniet van je hond!
En houd me op de hoogte van jullie ervaringen…!
